ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

ΔΙΑΛΟΓΟΣ

Oι ελληνογερμανικές σχέσεις στο… 4ward

Antonis Marios Papagiotis

‘Σπέρματα δημιουργικότητας βρίσκονται σε κάθε λαό.
Ουδέποτε όμως και σε κανένα τόπο δεν προσδιόρισαν τόσο έντονα
το σύνολο της ανθρώπινης παρουσίας, όπως αυτό συντελέστηκε στους Έλληνες.
Το μεγαλοφυές σ’ αυτούς ήταν ότι αποκάλυψαν με αλάνθαστη ακρίβεια
το Θεμελιώδες, το Ουσιώδες, την Αμιγή Ιδέα.
Όλες οι πνευματικές μας ενασχολήσεις, η φιλοσοφία, η επιστήμη, η τέχνη, η ποίηση,
η έννοια του δικαίου και του νόμου, οι μορφές κρατικών σχηματισμών, η διαμόρφωση κοινοτήτων,
οι κανόνες της παιδαγωγικής, τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες,
πηγάζουν από τους Έλληνες.
Αυτή ακριβώς η ορμητική δημιουργική δύναμη,
η οποία εκτυλίχθηκε σε διάστημα λίγων μόνο γενεών και αιώνων
πριν από τη γέννηση του Χριστού, αποτέλεσε την κορύφωση της ανθρώπινης δημιουργίας|
και είχε τέτοια καθολική επίδραση, ώστε να μην έχει επαναληφθεί μέχρι σήμερα κάτι ανάλογο”.

(Από χριστουγεννιάτικο μήνυμα που απηύθυνε το 1961 προς το γερμανικό λαό,
ο θεμελιωτής της μεταπολεμικής Γερμανίας Konrad Adenauer)¹

“Σε τι επίπεδο βρίσκονται σήμερα οι ελληνογερμανικές σχέσεις και πως μπορούν να εξελιχθούν;”

Σε μια ακόμη εποχή που έχει ανάγκη τις αμιγείς ιδέες για να επανορισθεί, όταν θεμελιώδη πολιτικά ερωτήματα αναζητούν νέες απαντήσεις σ᾽έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο κι ενώ η ευρωπαϊκή ενοποίηση φαντάζει για πολλούς ένα ουσιώδες όνειρο των πολιτών της, ζητήσαμε από τέσσερις Έλληνες να χαρτογραφήσουν τους κοινούς τόπους Ελλήνων και Γερμανών. Τους καλέσαμε να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις μεταξύ δύο λαών, που κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, οι χώρες τους έχουν βρεθεί στο παγκόσμιο προσκήνιο.

Συναντήσαμε τη μουσικό και ερμηνεύτρια Γεωργία Νταγάκη, στο παράρτημα του Εθνικού Ωδείου στο Περιστέρι. Εκεί, πάνω στο πάλκο με τη συνοδεία πιάνου και της κρητικής λύρας που από 12 ετών ξεκίνησε να μαθαίνει, μοιράστηκε μαζί μας εμπειρίες της από τα ταξίδια στη Γερμανία (με αφορμή τη συνεργασία της με τον θρύλο της rock σκηνής Eric Burdon), υπογραμμίζοντας το σημαντικό ρόλο του πολιτισμού και ειδικότερα της μουσικής στην απάληψη των διαφορών που διχάζουν τους δύο λαούς. Ο προσωπικός της ήχος σε αρμονική σύμπλευση με τη γλύκα από τις κυπριακές δίπλες που μας προσέφερε, ῾έντυσε᾽ την κατάθεση ψυχής της: ”με συγκινεί η αγάπη που δείχνουν οι Γερμανοί για τον ελληνικό πολιτισμό κάθε φορά που επισκέπτομαι τη χώρα τους᾽᾽.

Βρεθήκαμε, επίσης, στα γραφεία της Spin Communications και συναντηθήκαμε με τον ιδρυτή και ιδιοκτήτη της εταιρίας, Σπύρο Ριζόπουλο, Σύμβουλο Στρατηγικού Σχεδιασμού & Επικοινωνίας. Με μια πολυετή εμπειρία 20 και πλέον ετών, τόσο στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης όσο και στις ΗΠΑ, δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για την διαδικασία ενοποίησης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υποστήριξε ότι αφής στιγμής τίθεται ακόμη το ερώτημα για τις σχέσεις μεταξύ δύο κρατών της Eυρωπαϊκής Ένωσης, ο βασικός σκοπός της ύπαρξής της έχει αποτύχει.

Έπειτα, επισκεφθήκαμε το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ), στην Πλάκα και συνομιλήσαμε με τον κ. Χαράλαμπο Παπασωτηρίου, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Με μια πολυετή διδακτική εμπειρία και μια ενεργή συμμετοχή σε ινστιτούτα παραγωγής πολιτικής σκέψης, ο κ. Παπασωτηρίου υποστήριξε ότι σε πολιτικό επίπεδο, οι γερμανοελληνικές σχέσεις είναι καλές, αλλά σε κοινωνικό επίπεδο παρατηρείται μια αποξένωση. Κι αυτό -σύμφωνα με τον καθηγητή- συμβαίνει γιατί οι περισσότεροι Έλληνες επιρρίπτουν την ευθύνη στη Γερμανία για την κρίση στην Ελλάδα, καθώς οι πολιτικοί ηγέτες δεν έχουν αναλάβει τις ευθύνες τους, διατηρώντας τον ”ρόλο του κακού” για τους Γερμανούς, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές παρερμηνείες και παρανοήσεις στις τάξεις της ελληνικής κοινωνίας.

Ο πολυγραφότατος Αλέξης Σταμάτης, μας υποδέχθηκε σπίτι του και μας εξέθεσε τη σκοπιά του μέσα από το πρίσμα του συγγραφέα. Γεννημένος στην Αθήνα, σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακά Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Ξεκίνησε να μαθαίνει γερμανικά παράλληλα με τα ελληνικά, καθώς ο πατέρας του πίστευε ότι η Γερμανία που τότε έβγαινε από την μεταπολεμική φάση της, θα γινόταν το πιο ισχυρό κράτος της Ευρώπης. Και πράγματι είχε δίκιο, όπως διαπιστώνει εκ του αποτελέσματος τώρα ο συγγραφέας, αλλά οι καθηγήτριες που είχαν αναλάβει την εκμάθηση της γερμανικής ήταν ιδιαίτερα αυστηρές μαζί του, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώσει την εκμάθησή της. Ως προς το ερώτημα, πιστεύει ότι η κρίση έφερε ξανά στο προσκήνιο στερεότυπα που δυσκολεύουν το επίπεδο των δύο λαών. Πιστεύει ότι η Γερμανία θα συνεχίσει να είναι το πιο ισχυρό κράτος στην Ευρώπη, γι᾽αυτό και θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αλλαγή του τρόπου σκέψης, πέρα από την οικονομική λογιστική και τα πολιτικά κέρδη, γιατί μπορεί η πολιτική να είναι η διαχείριση των συμβόλων, αλλά η τέχνη είναι εκείνη που παράγει αυτά τα σύμβολα.