ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Η δύσκολη νέα αρχή του ελληνικού τουρισμού (2): Οι Γερμανοί… το σκέφτονται
Katia Antoniadi
Επί δεκαετίες ολόκληρες οι Γερμανοί ήταν οι καλύτεροι πελάτες του σημαντικότερου ελληνικού «προϊόντος»· του τουρισμού. Κάθε καλοκαίρι στα αεροδρόμια των μεγαλύτερων γερμανικών πόλεων αναγγέλλονταν διαρκώς από τα μεγάφωνα αναχωρήσεις πτήσεων για δεκάδες ελληνικούς προορισμούς: the Αθήνα, Ρόδο, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Σάμο, Κω, Λέσβο… Ο ήλιος, το καυτό ελληνικό καλοκαίρι, οι γαλάζιες θάλασσες με τις χρυσές ακτές, το ούζο και οι ανέμελες παρέες δελέαζαν τους ψυχρούς Ευρωπαίους της «αναπτυγμένης» Γηραιάς Ηπείρου –συμπαρασύροντας, παράλληλα, κι ένα πολύτιμο συνάλλαγμα κάποιων δισεκατομμυρίων.
Ελλάδα: Αφίξεις 1979-2002
|
|||||
Έτος |
Σύνολο αφίξεις |
Αφίξεις από |
Γερμανοί |
||
%(+/-) |
%(+/-) |
|
|||
1979 |
5.798.360 |
– |
555.171 |
– |
9,6 |
1980 |
5.271.115 |
-9,6 |
692.961 |
24,8 |
13,1 |
1981 |
5.577.109 |
5,8 |
652.121 |
-9,8 |
11,2 |
1982 |
5.463.860 |
-2 |
606.046 |
-3,1 |
11,1 |
1983 |
5.258.372 |
-3,8 |
728.478 |
20,2 |
13,9 |
1984 |
6.027.266 |
14,6 |
864.000 |
18,6 |
14,3 |
1985 |
7.039.428 |
16,8 |
1.050.078 |
21,5 |
14,9 |
1986 |
7.200.000 |
4,3 |
1.120.000 |
6,7 |
15,6 |
1987 |
8.004.000 |
11,2 |
1.205.000 |
7,6 |
14,7 |
1988 |
8.351.182 |
4,3 |
1.597.019 |
32,5 |
19,1 |
1989 |
8.540.962 |
2,3 |
1.655.277 |
3,7 |
19,4 |
1990 |
9.310.492 |
9 |
1.922.029 |
16,1 |
20,6 |
1991 |
8.271.258 |
-11,2 |
1.561.113 |
-18,8 |
18,9 |
1992 |
9.756.012 |
18 |
1.944.704 |
24,6 |
19,9 |
1993 |
9.913.267 |
1,6 |
2.069.379 |
6,4 |
20,9 |
1994 |
11.301.722 |
14 |
2.432.788 |
17,6 |
21,7 |
1995 |
10.712.145 |
-5,2 |
2.272.911 |
-6,5 |
21,2 |
1996 |
9.782.061 |
-8,7 |
1.907.863 |
-16,1 |
19,5 |
1997 |
10.588.489 |
8,24 |
1.994.863 |
4,55 |
18,8 |
1998 |
11.363.822 |
7,32 |
2.136.515 |
7,11 |
18,8 |
1999 |
12.605.928 |
10,9 |
2.450.137 |
14,68 |
19,4 |
2000 |
10.588.489 |
8,24 |
1.994.863 |
4,55 |
18,8 |
2001 |
11.363.822 |
7,32 |
2.136.515 |
7,11 |
18,8 |
2002 |
12.605.928 |
10,9 |
2.450.137 |
14,68 |
19,4 |
Πηγή: ΕΟΤ Γραφείο Φρανκφούρτης (GRIECHISCHE ZENTRALE FÜR FREMDENVERKEHR DIREKTION FÜR DEUTSCHLAND)
Κρίση που διογκώθηκε
Έπειτα, ήρθε η κρίση. Μια κρίση διεθνής, οικονομική, που εξαπλώθηκε σε κάθε εκδήλωση της καθημερινότητας του μέσου ανθρώπου και που παρήγε δεκάδες κοινωνικά και πολιτικά απότοκα. Ο τουρισμός, η «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας, που διαχρονικά συνέβαλε τα μέγιστα στο ΑΕΠ της χώρας ως ένας από τους ελάχιστους τομείς της εθνικής οικονομίας που είναι ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν κατάφερε να ισορροπήσει. or Καθίζηση των εσόδων, μειώσεις στις αφίξεις και στο σύνολο των διανυκτερεύσεων, πτώση στις πληρότητες των καταλυμάτων και τεράστιες απώλειες σε θέσεις εργασίας, δημιούργησαν ένα ασφυκτικό περιβάλλον για τον ελληνικό τουρισμό. Οι όχι και τόσο κολακευτικές αναφορές των διεθνών Μέσων Ενημέρωσης για τα πολιτικά και οικονομικά τεκταινόμενα της χώρας μας δυναμίτισαν την εύθραυστη ισορροπία δημιουργώντας έναν ιδιότυπο φαύλο κύκλο : οι τουρίστες απέφευγαν την Ελλάδα λόγω των κοινωνικών και οικονομικών αναταράξεων, οι επιμέρους οικονομίες της χώρας σημείωναν απώλειες, οι διαμαρτυρίες αυξάνονταν, τα καυστικά σχόλια πολλαπλασιάζονταν, διαδηλώσεις στους δρόμους κατακεραύνωναν τις Nun πολιτικές, οι διαμαρτυρίες συνεχίζονταν και ούτω καθεξής. Αν και στη μοιρασιά της διαμαρτυρίας όλοι οι μεγαλόσχημοι παράγοντες-διαμορφωτές των ευρωπαϊκών εξελίξεων είχαν μερίδιο, το μεγαλύτερο κομμάτι έπεφτε πάντα στη Γερμανία και την πολιτική της ηγεσία. Κι όσο η Ελλάδα τα έβαζε με τη Γερμανία και την καγκελάριο Μέρκελ, τόσο τα γερμανόφωνα ΜΜΕ κατηγορούσαν τους Έλληνες πολίτες για τεμπελιά, πονηριά και φοροδιαφυγή και οι Γερμανοί τουρίστες άρχιζαν να στρέφονται προς άλλους ταξιδιωτικούς προορισμούς.
«Οι ανταποκρίσεις των Γερμανών δημοσιογράφων σχετικά με το δυσμενές κλίμα που υπάρχει στην Ελλάδα ως προς τη Γερμανία και τα αρνητικά δημοσιεύματα στα ελληνικά ΜΜΕ είναι ανασταλτικός παράγοντας για την επιλογή των ελληνικών τουριστικών προορισμών για τις θερινές διακοπές», αναφέρει χαρακτηριστικά το γραφείο του ΕΟΤ στη Φρανκφούρτη, σε έρευνα με τίτλο «Τουριστική Αγορά Γερμανίας». «Ανάλογα είναι και τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τους εκπροσώπους των tour operators, σχετικά με διστακτικότητα πραγματοποίησης διακοπών στη χώρα μας. Τα συνεχή και εκτεταμένα αρνητικά σχόλια των γερμανικών ΜΜΕ για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και η ανησυχία για την ύπαρξη απεργιών επιδρούν αρνητικά στους Γερμανούς-δυνητικούς επισκέπτες της Ελλάδας. Το τελευταίο χρονικό διάστημα εμφανίζονται θετικές «φωνές» που παρουσιάζουν την πραγματική κατάσταση στην ελληνική κοινωνία και παρουσιάζουν τις προσπάθειες και θυσίες των Ελλήνων να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση. Ταυτόχρονα, εκπρόσωποι μεγάλων tour operators και επαγγελματικών τουριστικών εντύπων, με δηλώσεις και δημοσιεύματα τονίζουν την εμπιστοσύνη τους στην Ελλάδα και στο τουριστικό προϊόν της».
Οι αναχωρήσεις πτήσεων απ’ τα αεροδρόμια της Γερμανίας το 2011 (ανά μήνα)
Οι μελέτες πάνω στις ταξιδιωτικές συνήθειες των Γερμανών δείχνουν ότι οι τελευταίοι δεν έχουν χάσει την επιθυμία τους για ταξίδια –αντιθέτως. Οι έμπειροι ταξιδιωτικοί πράκτορες, μάλιστα, συχνά υποστηρίζουν ότι «οι ώριμες, ταξιδιωτικά, γενιές διαμορφώνουν τον τουρισμό». Με λίγα λόγια, οι Γερμανοί δεν σταματούν να ταξιδεύουν και να περνούν τις διακοπές τους μακριά από το σπίτι.
Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, η ίδια Γερμανία αναδεικνύεται κάθε χρόνο και πιο έντονα ως ο νούμερο ένα προορισμός των ίδιων των Γερμανών για τις «μεγάλες», τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Το σύνθημα είναι: «πίσω στο παρελθόν». «Εάν εξετάσουμε την ταξιδιωτική συμπεριφορά των Γερμανών διαπιστώνουμε ότι, ενώ πριν cheap nfl jerseys από 20 χρόνια σχεδόν κάθε δεύτερος Γερμανός πραγματοποιούσε το ταξίδι των διακοπών του στη χώρα του (1991: 48%), δέκα χρόνια αργότερα μόνο ένας στους τρεις (2001: 33%) επέλεγε για τις διακοπές προορισμό εντός της Γερμανίας. Τα τελευταία χρόνια, εντούτοις, καταγράφεται μια αναγέννηση των τουριστικών περιοχών της Γερμανίας. Σχεδόν κάθε τέταρτος Γερμανός σχεδιάζει να περάσει τις διακοπές του μεταξύ των γερμανικών ακτών και των βουνών της Γερμανίας» («Τουριστική Αγορά Γερμανίας» ΕΟΤ Γερμανίας, Φρανκφούρτη). Το καλοκαίρι του 2012 δύο στους πέντε κατοίκους Γερμανικών πόλεων ταξίδεψαν ανά την επικράτεια για να wholesale jerseys περάσουν κάποιες μέρες διακοπών μέσα στη χώρα τους.
Διαχρονικά, οι πιο αγαπημένοι προορισμοί των Γερμανών είναι οι ακτές της Βαλτικής (νησί Sylt, Lubeck, Ρόστοκ, Κίελο, Eckernförde) και οι τουριστικές περιοχές της Βαυαρίας (Schönau am Königssee, Berchtesgaden, Arnbruck, Bayerbach, Bernried, Άουγκσμπουργκ, Μπισενχόφε, Φύσσεν).
Οι Γερμανοί είναι φίλοι… άλλων
Όταν οι Γερμανοί αποφασίσουν να εξέλθουν τα σύνορα της χώρας, κατά κανόνα επιλέγουν Ισπανία και Βαλεαρίδες νήσους. Η Ιταλία βρίσκεται, επίσης, ψηλά στις προτιμήσεις των Γερμανών, ενώ με cheap jerseys γεωμετρική πρόοδο αυξάνεται και η δημοτικότητα της Τουρκίας. Τα τελευταία χρόνια η Κροατία και η περιοχή από Ντουμπρόβνικ μέχρι Ίστρια κατακλύζεται από Γερμανούς (μαζί με Ιταλούς και Γάλλους) ενώ σταθερή αξία παραμένει και η Αυστρία.
Παρότι η Ελλάδα παρέμενε επί χρόνια στο top5 των αγαπημένων προορισμών των Γερμανών, κατά την τελευταία τριετία κυριολεκτικά καταβαραθρώθηκε: από το 2009 και μέχρι σήμερα το ποσοστό των Γερμανών τουριστών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα περιορίστηκε κατά το ήμισυ.
Σύμφωνα με την καθιερωμένη έρευνα του Ιδρύματος για τα Ζητήματα του Μέλλοντος» (Stiftung fur Zukunftsfragen) με τίτλο «29η Τουριστική Μελέτη: 2012, η περιπλάνηση των Γερμανών αυξάνεται», μόλις το 0,8% των Γερμανών ερωτηθέντων προγραμματίζει να κάνει διακοπές στην Ελλάδα μέσα στο 2013.
Σύμφωνα μ’ αυτή οι Γερμανοί φαίνονται διατεθειμένοι να κάνουν λίγο περισσότερο οικονομία στην καθημερινή τους ζωή (και στη Γερμανία υπάρχει κρίση –οι ρυθμοί ανάπτυξης, άλλωστε, έχουν επιβραδυνθεί σημαντικά) από το να μείνουν στο σπίτι τους «τις καλύτερες εβδομάδες του έτους». Οι διακοπές παραμένουν για τους περισσότερους Γερμανούς το… highlight της χρονιάς.
«Πριν από ένα χρόνο το 5% των Γερμανών δήλωνε ότι θέλει να κάνει διακοπές στην Ελλάδα. Βλέπουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μια σαφή υποχώρηση σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του ινστιτούτου, καθηγητής Ούλριχ Ράινχαρντ. «Η Ελλάδα είναι σήμερα πολύ μακριά από τα αποτελέσματα του 2009 στον τουριστικό τομέα. Από τη μία πλευρά η εικόνα της χώρας στη Γερμανία δεν είναι η καλύτερη κι από την άλλη υπάρχουν κι άλλοι τουριστικοί προορισμοί στη Μεσόγειο που έχουν ελκυστικές προσφορές για τους Γερμανούς. Υπό την έννοια αυτή δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι το 2013 πολλοί Γερμανοί θα προτιμήσουν την Τουρκία, την Ισπανία ή την Ιταλία».
«Δεν αισθάνονται καλοδεχούμενοι»
Για να εξηγηθεί η (επιφυλακτική) στάση των Γερμανών τουριστών απέναντι στην Ελλάδα ως επιλογή θερινού προορισμού, υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι κατά τον καθηγητή Ράιχαρντ. Εξηγεί στο dialoggers.eu: «Αρχικά, οι Γερμανοί ακόμα είναι προβληματισμένοι για το αν είναι καλοδεχούμενοι στην Ελλάδα. Τα ΜΜΕ δείχνουν συχνά Έλληνες να τριγυρνούν με περιβραχιόνια με τη σβάστικα, διαδηλώνοντας κατά της γερμανικής πολιτικής. Δεύτερον, το ίματζ της Ελλάδας είναι ακόμα πολύ αρνητικό. Ό,τι ο Γερμανός πολίτης βλέπει στην τηλεόραση, ή ακούει στο ραδιόφωνο, ή διαβάζει στις εφημερίδες, είναι σχεδόν πάντα αρνητικό. Θυμηθείτε τις ειδήσεις για την αύξηση του χρέους, για το ότι οι πλούσιοι Έλληνες στέλνουν τα λεφτά τους στην Ελβετία ή για το ότι οι περισσότεροι Έλληνες δεν πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν… Ο τρίτος λόγος είναι ότι οι ελληνικοί ταξιδιωτικοί προορισμοί δεν είναι καλύτεροι από άλλους μεσογειακούς –όπως η Ισπανία, η Ιταλία ή η Τουρκία. Ειδικά η τουρκική τουριστική βιομηχανία έχει κάνει μεγάλα βήματα τα τελευταία χρόνια και οι παραλίες εκεί προσφέρουν κάτι περισσότερο από μια εναλλακτική λύση για τους Γερμανούς». Τι μπορεί, λοιπόν, να κάνει η Ελλάδα και οι υπεύθυνοι του τουρισμού για να βοηθήσουν στη μεταστροφή του κλίματος; «Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα; Αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου! Για να είμαι ειλικρινής δε βλέπω μία απλή λύση και φοβάμαι πως θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι η Ελλάδα να καταφέρει να ξανακερδίσει τους Γερμανούς επισκέπτες. Αν λυθούν τα πιο πάνω που συζητήσαμε, ενδεχομένως να υπάρξει μια μεταστροφή –αλλά δεν θα είναι καθόλου εύκολο. Η μόνη συμβουλή που θα μπορούσα να δώσω είναι να γίνουν μικρά και σταθερά βήματα και να εστιάσει η Ελλάδα στους Γερμανούς που ακόμα θέλουν να έρθουν –και έρχονται, τελικώς- στην Ελλάδα. Αυτοί είναι οι καλύτεροι cheap jerseys πρεσβευτές της χώρας σας και αυτοί μπορούν να πείσουν τους υπόλοιπους συμπατριώτες τους για wholesale nfl jerseys το πόσο ωραία χώρα είναι η χώρα σας, πόσο φιλικοί οι κάτοικοί της, πόσο μοναδικό είναι το περιβάλλον εκεί και πόσο άξιζε που πέρασαν τις διακοπές τους στην Ελλάδα».
“Γιατί οι Γερμανοί δεν ταξιδεύουν, πλέον, στην Ελλάδα;”
Κατά την τελευταία τριετία ο συνολικός αριθμός αφίξεων από τη Γερμανία στην Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πτώση. Κάποτε, όχι πολύ παλιά, οι Γερμανοί αποτελούσαν τους καλύτερους “πελάτες” της Ελλάδας, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες. Τι συνέβη? Γιατί δεν επιλέγουν, πια, την Ελλάδα, ως καλοκαιρινό προορισμό;
Μια βόλτα στο χειμωνιάτικο Βερολίνο, μια καθημερινή μέρα σαν όλες τις άλλες, ενδεχομένως να δώσει κάποιες απαντήσεις…
Οι ίδιοι οι Γερμανοί -και… κάποιοι ακόμη- μας εξηγούν πώς βλέπουν την Ελλάδα ως καλοκαιρινό προορισμό.