ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

Πολυπολιτισμικότητα και επιχειρηματικότητα: the new way

Myrto Polymili

Τι κάνουν μαζί ένας Αιγύπτιος, μια Γερμανίδα και τρεις Έλληνες στην Ελλάδα της κρίσης; Η απάντηση είναι τουλάχιστον απρόσμενη. Προσπαθούν να στήσουν μια κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση. Το όνειρο τους; Να δημιουργήσουν το δικό τους κοινωνικό εστιατόριο–πολυχώρο που θα παρέχει φτηνό φαγητό, σε τιμές σχεδόν κόστους, καθώς και υποστηρικτικές δράσεις μέσα στον ίδιο χώρο για τους μη έχοντες που ολοένα και αυξάνονται. Με την ΕΛΣΤΑΤ να ανακοινώνει ότι το 20% των Ελλήνων στερούνται βασικά αγαθά και την ανεργία να ξεπερνάει πλέον το 27%, η ανάγκη για ενίσχυση των κοινωνικών δομών γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. Η αδυναμία της κυβέρνησης να ενισχύσει το κράτος πρόνοιας, έχει αφήσει ένα σημαντικό κομμάτι των Ελλήνων χωρίς κάποιο δίχτυ προστασίας -πέρα από τις οικογενειακές δομές- όπως και την εν λόγω πεντάδα.

Η Αλεξάνδρα, ο Στέφανος, ο Δημήτρης, ο Νάσερ και η Ζηνοβία μπορεί να προέρχονται από διαφορετικές χώρες και υπόβαθρα, τους ενώνει όμως η ανεργία και τα κοινά τους όνειρα. Όνειρα που πήραν μια πιο σαφή μορφή και κατεύθυνση όταν παρακολούθησαν ένα από τα προγράμματα κατάρτισης του Δήμου Αθηναίων για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Εκεί γνωρίστηκαν κι εκεί τους εισήγαγαν στον κόσμο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας αλλά και στον κόσμο των ελαιοχρωματισμών που δε τους κέρδισε και πολύ. Ο καθένας πήγε στο σεμινάριο για τους δικούς του λόγους. Άλλοι για να αποκτήσουν γνώσεις κι άλλοι για να εξασφαλίσουν το μικρό ποσό που συνοδεύει τη συμμετοχή τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, αν και τα χρήματα δεν τα έχουν λάβει ακόμη. Οι ίδιοι παραδέχονται ότι μεγάλο κομμάτι των συμμετεχόντων παρακολουθούν τα συγκεκριμένα προγράμματα, με αποκλειστικό στόχο την οικονομική τους ενίσχυση, και όχι την ανάπτυξη καινούριων δεξιοτήτων. Στη δική τους περίπτωση έτυχε να ταιριάξουν και να συμφωνήσουν σε ένα κοινό,  μεγαλεπήβολο σχέδιο.

Τους πρωτοσυνάντησα τυχαία στο Impact Hub Athens, όπου είχαν μια από τις συναντήσεις τους με την ψυχολόγο που τους υποστηρίζει μέσω του προγράμματος. Λίγες μέρες αργότερα, στο σπίτι της Αλεξάνδρας, μας μίλησαν πιο αναλυτικά για τα όνειρα, τις φιλοδοξίες και τη ζωή τους. Ο 35χρονος Στέφανος, απόφοιτος της φιλοσοφικής, με δεκαετή εμπειρία σε κατάστημα έχασε τη δουλειά του το καλοκαίρι του 2012. Από τότε παρά τις προσπάθειες του και τα περιστασιακά μεροκάματα που βρίσκει, δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει μια σταθερή δουλειά. Ο ενάμισης χρόνος ανεργίας και ανασφάλειας έχει αφήσει έντονα τα σημάδια πάνω του. Γελάει που και που, μοιάζει όμως αρκετά απογοητευμένος και αγχωμένος για το μέλλον. Σε αντίθεση ο Δημήτρης, με τη μαύρη μπαντάνα και το τατουάζ του αποπνέει μια άλλου είδους σιγουριά ως προς το συγκεκριμένο εγχείρημα. Ο 34χρονος  οποίος έχει περάσει από τη ΔΕΗ, από το καλυκοποιείο της ΠΥΡΚΑΛ αλλά και από τα ΕΛΤΑ, μπορεί τώρα να είναι ένθερμος υποστηρικτής της ιδέας του κοινωνικού εστιατορίου αλλά στην αρχή η ιδέα μιας νέας επιχείρησης στην Ελλάδα του 2013 του φάνταζε ως και εξωφρενική.

Ο Νάσερ, ντροπαλός και λιγομίλητος  επαναλαμβάνει συνεχώς το πόσο αγαπάει την Ελλάδα. Στην πατρίδα του, την Αλεξάνδρεια, δε νιώθει πλέον ασφαλής, ενώ το Παρίσι όπου πέρασε οκτώ χρόνια, λέει ότι δε του ταιριάζει.  Είναι το κλίμα και οι άνθρωποι που τον κρατούν εδώ. Του θυμίζουν τη χώρα του. Όμως έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τότε που δούλεψε για τελευταία φορά. Το σουβλατζίδικο που κατάφερε να ανοίξει μετά από πολλά χρόνια εργασίας σε οικοδομές και catering δεν στέριωσε ούτε για ένα χρόνο. Και καθώς περιμένει δεύτερο παιδί, η ανάγκη να βρει μια πιο σταθερή πηγή εισοδήματος – πέρα από τη βοήθεια που του παρέχει η οικογένεια του- γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική. «Ελπίδα έχουμε» λέει με ένα αμήχανο μειδίαμα.

Για την Αλεξάνδρα, όπως παραδέχεται και η ίδια, θα ήταν πιο εύκολο να γυρίσει στη Γερμανία. Εκεί είναι όχι μόνο τα αδέρφια της και πολλοί φίλοι της αλλά και οι κοινωνικές δομές «καλύτερες». «Η κρίση δυσκόλεψε την επιθυμία μου να μείνω εδώ. Όμως θέλω να βοηθήσω τον κόσμο μέσα από τη δουλειά μου. Με τη βοήθεια μου και αυτή των συνεργατών μου θα μπορούσαμε να συμβάλλουμε στην αναβίωση της χώρας. Αν φύγουμε και εγκαταλείψουμε την Ελλάδα, αν όλοι την εγκαταλείψουμε, τότε θα οδηγηθεί στο γκρεμό. Αν προσπαθήσουμε να συνεργαστούμε, να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο, τότε θα μπορέσουμε να κάνουμε τη διαφορά», δηλώνει με μια αξιοθάυμαστη σιγουριά που πολλοί στερούνται στις μέρες μας. Η 45χρονη Γερμανίδα τρέχει σχεδόν καθημερινά σε ομιλίες, συνέδρια και συναντήσεις σε μια προσπάθεια να προετοιμαστεί όσο γίνεται καλύτερα για το δύσκολο δρόμο που αποφάσισε να ακολουθήσει. Κανείς θα την αποκαλούσε κινητήρια δύναμη πίσω από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία καθώς με το πείσμα και την επιμονή της παρασέρνει τόσο τους συνεργάτες της όσο και τους ανθρώπους που έχουν υποσχεθεί να τους βοηθήσουν. Περήφανη μας δείχνει το βιβλίο Διοίκησης Επιχειρήσεων της 19χρονης κόρης της που σπουδάζει στη Σπάρτη. Έχει αρχίσει να το διαβάζει και εκείνη. Σε λίγους μήνες ελπίζει να μπορεί να υλοποιήσει τα όνειρα της.

Ποιες είναι όμως οι πιθανότητες να τα καταφέρουν χωρίς τη βοήθεια εξειδικευμένων ανθρώπων; Αρκεί ο ενθουσιασμός, η αισιοδοξία και η αφοσίωση στο συγκεκριμένο εγχείρημα; Η ομάδα ελπίζει σε χορηγίες από το Δήμο και από ιδιώτες. Σε λίγες μέρες θα συναντηθούν μ΄ένα λέκτορα από το πανεπιστήμιο Πειραιά, ο οποίος θα τους βοηθήσει να καταρτίσουν το επιχειρηματικό τους σχέδιο. Η εμπειρία του αλλά και οι σχέσεις του με συγκεκριμένους δήμους είναι απαραίτητο συστατικό για τη συνέχιση της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.

Τι θα γίνει όμως αν δε καταφέρουν να πραγματοποιήσουν το μεγαλεπήβολο σχέδιό τους; Ήδη το βουνό της γραφειοκρατίας υψώνεται μπροστά τους απειλητικά, δημιουργώντας διάφορα εμπόδια σε κάθε τους βήμα. Οι ίδιοι δηλώνουν ότι παρά τις προσπάθειες των φορέων να τους βοηθήσουν, υπάρχουν μεγάλα κενά στο σύστημα και άγνοια πάνω στις κοινωνικές επιχειρήσεις, μια σχετικά νέα έννοια για τα ελληνικά δεδομένα. Όταν τους αναφέρεις το ενδεχόμενο της αποτυχίας, η ερώτηση τους φέρνει μάλλον σε αμηχανία. Ο Στέφανος θα αναγκαστεί λέει να επιστρέψει στην οικογένεια του στο Βόλο, η οποία ήδη ανησυχεί, ενώ ο Νάσερ υποστηρίζει ότι θα πρέπει τότε να πάρει την οικογένεια του και να πάει στη Γαλλία. Η Αλεξάνδρα και ο Δημήτρης δε θέλουν καν να σκέφτονται ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η 45χρονη μητέρα δύο παιδιών, επαναλαμβάνει συνεχώς ότι όλα είναι στο χέρι τους. «Εμείς έχουμε πείσμα. Αυτό μας κάνει διαφορετικούς».